Ostry ból stopy, szczególnie w określonych sytuacjach, zwiastować może zapalenie powięzi podeszwowej. Schorzenie dotyka często biegaczy i osoby, które mają inne tendencje do przeciążania powięzi. Często bagatelizowany stan zapalny, może prowadzić do dalszych komplikacji m.in. ostrogi piętowej. W przypadku wystąpienia i zdiagnozowania zapalenia powięzi, konieczne jest wdrożenie leczenia. Sprawdź, czym jest powięź podeszwowa, jak objawia się jej zapalenie oraz przebiega leczenie.
Czym jest powięź stopy?
Powięź podeszwowa to silna tkanka włóknista, która rozciąga się w stopie od guza piętowego, dzieląc się na pięć włókien w kierunku paliczków. Pełni zadanie ochrony napięcia mięśni oraz buduje ścięgno podeszwowe. Ponadto podtrzymuję podłużny łuk stopy, stabilizuję oraz wspomaga amortyzację stawów podczas chodu. Każdego dnia powięź stopy jest narażona na przeciążenia, które powodowane są aktywnością fizyczną, przebywaniem długi czas w pozycji stojącej lub spoczywającym na stopach ciężarem całego ciała.
Przyczyny zapalenia powięzi stopy
Stopy to istotny element naszego ciała, który odpowiada za wiele funkcji związanych z lokomocją i stabilizacją. Szacuję się, że problem zapalenia powięzi może dotyczyć nawet 10% populacji, znacznie obniżając komfort codziennego funkcjonowania. Osoby narażone na stan zapalny to często sportowcy, którzy biegają lub uprawiają inny sport obciążający stopy (koszykówka, piłka nożna). Narażone są także kobiety, często po 40 roku życia, które wykonują pracę w pozycji stojącej. Głównymi przyczynami i zarazem czynnikami ryzyka zapalenia powięzi stopy również są:
- płaskostopie,
- wady stóp – stopa koślawa, szpotawa,
- nadwaga lub otyłość,
- obciążanie rozcięgna intensywnym wysiłkiem fizycznym,
- długotrwałe stanie,
- stany zapalne,
- źle dobrane obuwie,
- nadmierne napięcie stopy,
- przykurcz ścięgna Achillesa.
Podczas obciążenia powięzi stopy różnymi czynnikami, dochodzi do mikrouszkodzeń tkanek włóknistych, które sprzyjają pojawieniu się stanu zapalnego.
Objawy towarzyszące zapaleniu powięzi stopy
Zapalenie powięzi stopy, objawia się przede wszystkim silnym bólem stopy, który utrudnia poruszanie się i podejmowanie aktywności fizycznej. Ból zlokalizowany jest najczęściej od spodu stopy oraz pięty. Uaktywnia się podczas długotrwałego stania, chodzenia, po aktywności fizycznej lub dłuższym spoczynku. Charakterystyczny ból najbardziej odczuwalny jest rano, po wstaniu z łóżka i rozpoczęciu chodzenia, zmniejszając się w ciągu dnia.
Ostry ból, pojawić się może natomiast podczas wchodzenia po schodach lub wykonywania innych ruchów, które rozciągają podeszwę stopy. Zlokalizowany jest zwykle w okolicy pięty, znacznie utrudniając poruszanie się oraz przyczyniając się do utykania.
Duża część osób skarży się na uczucie pieczenia, kłucia i drętwienia stopy. Podczas badania palpacyjnego, wyczuć można osłabienie i utratę elastyczności mięśni.
Ból staje się mniej odczuwalny podczas wykonywania aktywności fizycznej, gdy mięśnie są wystarczająco rozgrzane. Narasta natomiast po spoczynku lub zmianie aktywności, stając się bardziej uciążliwym niż przed jej rozpoczęciem.
Leczenie zapalenia powięzi podeszwowej
Leczenie zapalenia powięzi podeszwowej, zależne jest przede wszystkim od nasilenia objawów i rozległości stanu zapalnego. Kluczowym elementem jest zrezygnowanie na czas regeneracji z aktywności fizycznej oraz nieobciążanie stopy. W początkowej fazie rozwoju, leczenie opierać się może na domowych sposobach. Gdy objawy jednak nie ustępują, konieczna może okazać się wizyta u fizjoterapeuty. Zmiana nawyków i leczenie jest konieczne, ponieważ może prowadzić do wystąpienia ostrogi piętowej, o której pisaliśmy w artykule Ostroga piętowa – czym jest i co ją powoduję?
Leczenie domowe
Domowe leczenie skuteczne jest w przypadku małego i świeżego ogniska stanu zapalnego. Ból złagodzić można, schładzając skórę kostką lodu owiniętą w kawałek materiału. Masowanie powierzchni stopy, powinno wykonywać się kilka razy dziennie przez około 3 minuty.
W aptekach dostępne są bez recepty również maści przeciwbólowe na stawy, które dodatkowo mają właściwości przeciwzapalne.
W okresie leczenia kluczowe jest zrezygnowanie z aktywności fizycznej i skupienie się na odpoczynku. Należy ponadto zmienić nawyki, które spowodowały wystąpienie stanu zapalnego m.in. unikanie obuwia z twardą podeszwą.
Fizjoterapia
Gdy stan zapalny trwa dłużej niż tydzień, nie warto zwlekać z wizytą u lekarza lub fizjoterapeuty. Specjalista fizjoterapii rozluźni bolesne i napięte powięzi przez zastosowanie terapii manualnej lub masażu. Zwykle zastosowany zostaje masaż poprzeczny na rozcięgnie podeszwowym lub punktowy w określonym miejscu.
Fizjoterapeuta może także rozluźnić ścięgno Achillesa, mięśni łydki lub grupy kulszowo-goleniowej. W efekcie rehabilitacji następuje poprawa ukrwienia i dotlenienia tkanek miękkich. Stan zapalny, zmniejszyć można natomiast przez zabiegi fizykalne. Polecane w przypadku zapalenia powięzi podeszwowej są przede wszystkim:
- ultradźwięki,
- krioterapia,
- fala uderzeniowa.
Pomiędzy wizytami u specjalisty, samodzielnie powinniśmy wykonywać ćwiczenia, które nam zaleci i dokładnie wytłumaczy ich wykonywanie.
Ćwiczenia
Zmniejszony stan zapalny i ból powięzi, pozwala na wdrożenie ćwiczeń rozciągających i wzmacniających. Należy podejść do nich jednak ostrożnie oraz po konsultacji z lekarzem na dalszym etapie leczenia. Wykonywanie ich regularnie, sprzyja uelastycznieniu, rozruszaniu i poprawie napięcia mięśni stopy. Ponadto zapewnia dotlenienie, ukrwienia oraz regenerację. Ćwiczenia wzmacniające uodparniają ponadto tkanki przed kolejnymi urazami i przeciążeniami.
- Usiądź w siadzie płaskim (na podłodze, kanapie) i wyprostuj chorą nogę. Delikatnie chwytając za palce, rozciągaj stopę, przyciągając palce do siebie. Każde rozciągnięcie powinno trwać około 10 sekund. W serii wykonujemy 10 powtórzeń ćwiczenia.
- Stojąc przodem blisko ściany, wyprostuj ręce i oprzyj na niej dłonie. Zdrową nogę ugnij w kolanie przed sobą, natomiast chorą pozostaw wyprostowaną z przylegającą do podłogi piętą. Pozostając w tej pozycji, postaraj się lekko pochylić ciało do przodu. Wytrzymaj w pozycji 10 sekund, aby wzmocnić ćwiczenie, możesz docisnąć mocniej stopę do podłoża.
- Ćwiczenie wykonuje się na schodku lub stepperze. Stań na podwyższeniu przednią częścią stopy, tak aby jej druga część została poza schodkiem. Opuszczaj i podnoś pięty, pamiętając o wyprostowanych kolanach.
- Rozmasuj stopę i bolące miejsce, kładąc pod stopą piłeczkę do golfa lub typu jeżyk. Wykonuj okrężne ruchy stopą po piłce.
Nieskuteczne leczenie zapalenia powięzi podeszwowej, powinno być konsultowane z lekarzem, który zaleci dalsze badania i wdroży kolejne kroki.