Stopy to bardzo istotna część układu ruchu. To dzięki nim poruszamy się i wykonujemy konkretne ruchy. Wszelkie pojawiające się schorzenia mogą być dla nas bardzo uciążliwe i utrudniać codzienne funkcjonowanie. Dlatego tak ważne jest zachowanie odpowiedniej profilaktyki, która przyczyni się dla zdrowych stóp.
Budowa i funkcję stopy
Stopę dzieli się przede wszystkim na śródstopie, stęp oraz palce. Budowa stępu natomiast dzieli się na kość skokową, piętową, łódkowatą, sześcienną oraz trzy kości klinowe. Palce składają się z paliczków – dwóch w przypadku dużego palucha i trzech w pozostałych. Śródstopie to pięć długich kości, wśród których charakterystyczna w budowie jest pięta oraz pierwsza kość, które posiadają guzowatość w części podeszwowej.
Wśród kluczowych funkcji, które pełnią stopy, wyróżnia się:
- lokomocyjną – odpowiedzialną za przemieszczenie się oraz wykonywanie konkretnych ruchów,
- podporowo-nośną – stabilizacja ciała, utrzymanie jego ciężaru.
Jakie schorzenia często dotykają stopy?
Choroby, które dotyczą stóp, posiadać mogą różną etiologię. Powstają m.in. wskutek zmian cywilizacyjnych lub kontaktu z patogenem tak jak w przypadku grzybicy stóp. Najczęściej spotykanymi schorzeniami stóp są:
- rogowaciejąca skóra na stopach oraz pękanie pięt – sucha skóra łuszczy się, przybiera żółtawy odcień, staje się gruba i krucha;
- brodawki na stopach – bolesne zmiany skórne z tendencją do zlewania się ze sobą;
- wrastające paznokcie – więcej na ten temat w artykule: Czym są wrastające paznokcie i jak sobie z nimi poradzić?
- grzybica stóp i paznokci (potnicowa, złuszczająca, międzypalcowa),
- stopa cukrzycowa – powikłania cukrzycy, które objawiają się nadmiernym rogowaceniem, pękaniem modzeli, pogrubionymi i wrastającymi paznokciami.
Wady dotyczące stóp
Wady stóp dotyczą przede wszystkim występujących nieprawidłowości w układzie kostno-stawowym. Mogą być zarówno widoczne zaraz po urodzeniu, jak i ujawnić się w późniejszym czasie np. podczas nauki chodzenia. Nieleczone wpływają negatywnie na cały układ kostno-stawowy w organizmie. Skutkiem często są wady postawy, dyskopatia lub bóle pojawiające się podczas chodzenia. Wady stóp mogą mieć również charakter nabyty i pojawiać się z różnych czynników, które na nie wpływają m.in.:
- wystąpienie chorób przewlekłych,
- obniżenie napięcia mięśni,
- nadwaga i otyłość,
- przebywanie przez długi czas w jednej pozycji (najczęściej stojącej lub siedzącej),
- zaburzenia dotyczące krążenia krwi,
- noszenie źle dobranego obuwia.
Najczęściej diagnozuję się wady stóp, takie jak:
- płaskostopie – stopa, która pozbawiona jest naturalnego sklepienia, brak odpowiedniego leczenia może skutkować zapaleniem więzadeł, torebek stawowych lub wykształceniem się palucha koślawego,
- stopa płasko-koślawa – obniżenie wysklepienia stopy z towarzyszącym odchyleniem pięty na zewnątrz. Objawia się głównie przez ból łydek i stóp.
- haluksy – odchylenie najczęściej dużego palucha w stronę pozostałych palców,
- stopa szpotawa – charakterystyczne, skierowane do środka ułożenie stóp.
Jak leczyć choroby stóp?
Podczas zauważenia nieprawidłowości lub widocznych chorób stóp należy się niezwłocznie udać do lekarza pierwszego kontaktu, który pokieruję do odpowiednich specjalistów lub dobierze leczenie. Pierwsze badanie opiera się na obejrzeniu stopy pod kątem m.in. zmian grzybiczych na skórze oraz ocenie ruchomości poszczególnych struktur. Najczęściej wykonywanymi badaniami obrazowymi natomiast są:
- tomografia komputerowa,
- rezonans magnetyczny.
Leczenie chorób stóp zależne jest od ich etiologii oraz stopnia zaawansowania. Szybkie wykrycie schorzenia i wdrożenie odpowiednich działań znacząco wpływa na metody leczenia oraz uniknięcie zastosowania inwazyjnych metod np. interwencji chirurgicznej.
Podłoże chorób oraz towarzyszące symptomy wymagać mogą współpracy specjalistów: podologa, dermatologa, ortopedy, fizjoterapeuty lub diabetologa. Każde ze schorzeń wymaga bowiem innego leczenia np. w przypadku grzybicy stosowania leków miejscowych lub ogólnych natomiast podczas wystąpienia wad stóp – zabiegów i rehabilitacji.
Jak na co dzień dbać o kondycję stóp?
Pragnąc utrzymać stopy w dobrej kondycji, należy dbać o ich codzienną pielęgnację oraz ograniczyć wpływ negatywnych czynników. Kluczowymi zasadami w przypadku dbania o kondycję stop na co dzień są:
- codzienna higiena stóp,
- dokładne wycieranie stóp po umyciu,
- unikanie długiego moczenia,
- stosowanie dedykowanych kremów do pielęgnacji stóp,
- codzienna zmiana skarpetek,
- oglądanie stóp pod kątem zmian chorobowych,
- noszenie wkładek ortopedycznych, jeżeli jest taka potrzeba,
- unikanie chodzenia na boso w miejscach użyteczności publicznej np. na basenach, w saunie,
- dobranie odpowiedniego obuwia.
Każda niepokojąca zmiana na stopach oraz dotycząca ich budowy lub ogólnej postawy ciała powinna być przede wszystkim skonsultowana z lekarzem. Pozwoli to na szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia i uniknięcie dalszych konsekwencji np. rozprzestrzenienia się grzybicy stóp na paznokcie lub inne części ciała.