Staw Lisfranca składa się z kilku stawów i pełni funkcje połączenia trzech kości klinowatych oraz kości sześciennej z kośćmi śródstopia. Jego nazwa wywodzi się od nazwiska chirurga – Jacques’a Lisfranc de St. Martina, pracującego podczas wojen napoleońskich. Francuski chirurg bowiem jako pierwszy opisał amputację, która została wykonana na danym stawie. Występujące urazy stawu mogą dotyczyć zarówno samych więzadeł, jak i towarzyszących złamań kostnych.
Przyczyny urazów stawu Lisfranca
Uszkodzenia stawu Lisfranca występuje zazwyczaj u sportowców, ponieważ są oni bardziej narażeni na urazy związane z upadkiem, który opiera się na skręceniu stopy w jej zgięciu podeszwowym. Szczególnie osoby, które uprawiają sport, taki jak futbol amerykański, gra w koszykówkę lub piłkę nożną. Ponadto urazom sprzyja uprawianie sportu, w którym konieczne jest utrzymanie sztywności przedniej części stopy, kiedy punkt skręcenia jej przypada na staw Lisfranca, w tym m.in. surfingu lub kitesurfingu. Zdarza się również, że urazy dotyczące stawu przytrafić się mogą w codziennym życiu w wyniku skręcenia stopy, wypadków przy urazach skrętnych stopy lub upadkach z wysokości.
Objawy uszkodzeń stawu Lisfranca
Pojawiające się objawy w przypadku urazów stawu Lisfranca zależne są przede wszystkim od stopnia jego uszkodzenia. Przy niewielkich urazach, które wywołują minimalne uszkodzenia więzadłowe wystąpić może jedynie obrzęk i lekki ból. Rozległe urazy natomiast mogą powodować problemy, związane z bólem podczas próby ułożenia stopy na podłożu wraz z towarzyszącym silnym obrzękiem i krwiakami podskórnymi. Urazy wywołane wypadkami lub uderzeniami objawiają się na ogół bardzo dużym obrzękiem, bólem oraz całkowitym umożliwieniem postawienia stopy. Wystąpić także może deformacja stopy. Powstające zwichnięcia stawu Lisfranca podzielić można na zwichnięcie:
- z rozsunięciem (przemieszczenie kości),
- izolowane (jedna lub dwie kości),
- homoretelarne (szereg kości przemieszcza się w tym samym kierunku).
Rozpoznanie i leczenie uszkodzeń stawu Lisfranca
Rozpoznanie zmian dotyczących stawu Lisfranca powinien przeprowadzić przede wszystkim lekarz specjalista. Podczas badania manualnego, lekarz sprawdza m.in. ruchomość stawów, miejsca bolesne oraz ukrwienie i unerwienie stopy. Wykonuję się także badanie skupiające się na prześwietleniu RTG. Uszkodzenia danego stawu często są przeoczane, ponieważ pojawiające się zmiany są mało widoczne. Dlatego też, występowanie objawów bólowych w obrębie stawu, może być wskazaniem do wykonania tomografii komputerowej.
Leczenie uszkodzeń, zależne jest od stopnia zaawansowania uszkodzeń stawu. Gdy nie doszło do podwichnięcia, stosuje się leczenie umożliwiające gojenie się uszkodzonych więzadeł, zazwyczaj poprzez unieruchomienie w opatrunku gipsowym. Gdy jednak podwichnięcia lub zwichnięcia wystąpiły, stosuje się leczenie operacyjne.
Objawów ze strony stawu Lisfranca nie powinno się bagatelizować. Niezdiagnozowane i nieleczone prowadzić mogą do zmian zwyrodnieniowych oraz wystąpienia deformacji stopy.